CHP Antalya Milletvekili ve Sanayi ve Ticaret Komisyonu Üyesi Çetin Osman Budak, Türkiye’nin dış ticaret dengesinde yaşanan bozulmanın ekonomide çok ciddi kırılganlıklara neden olduğunu söyledi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Ticaret Bakanlığı 2023 yılı bütçesi görüşmelerinde konuşan Budak, “ Sayın Ticaret Bakanı pandemi sonrası Türkiye’nin bir üretim üssü olacağını söylüyor ama rakamlar Sayın Bakanı desteklemiyor. 2022 yılının ilk 8 ayında ülkemizde doğrudan yabancı sermaye yatırımı 6 milyar 832 milyon dolar. Bunun 4 milyar 331 milyon doları, yüzde 62’si gayrimenkul satışı. Gayrimenkul alımları dışında, doğrudan yabancı sermaye girişi neredeyse durdu. İktidarın elinde toprağımız ve pasaportumuz dışında satabileceği bir varlık kalmadı” dedi.
Bakan Mehmet Muş’un göreve geldiği Nisan 2021’de ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 85 olduğunu hatırlatan Budak, şöyle konuştu:
“İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI YÜZDE 69’A GERİLEDİ”
“Sayın Bakan siz göreve geldiğinizde yüzde 85 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, son verilere göre yüzde 69’a geriledi. Sürekli enerji ve altın ithalatımızı ve bu mallardaki fiyat artışlarını bahane ediyorsunuz. Ticaret Bakanlığı sitesinden aldığım verilere göre, enerji ithalatını çıkarırsak ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 88. “Altın ithal ettik.” dediniz enerji ve altını da çıkarırsak ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 94. Enerji ve altını hariç tutsak dahi, ihracatımız ithalatımızı karşılamaya yetmiyor. Uygulanan yanlış politikalar nedeniyle dış ticaret açığımız her geçen gün artıyor. Size göre bu düşüşün nedeni nedir?
“GERÇEK DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE GİRİŞİ 2 MİLYAR DOLAR”
“2021 yılında Türkiye 13 milyar 345 milyon dolar doğrudan yabancı sermaye girişi sağlamış fakat bunun yüzde 42’si yani 5 milyar 643 milyon dolarlık kısmı gayrimenkul. Vatandaşlık veriyoruz bir şekilde, gayrimenkul yani toprak ve konut satıyoruz böyle bir rakam geliyor. Şimdi, yeni, 2022 yılının rakamlarını sizin verilerinizden aldım: Doğrudan gelen 6 milyar 832 milyon doların 4 milyar 331 milyon doları gayrimenkul satışı. Bu, doğrudan yatırım kabul ediliyorsa Türkiye'de doğrudan yatırımın tanımı nedir? Yani eğer doğrudan yatırıma biz sanayi kuruluşları olarak kabul edeceksek bu rakamların revize edilmesi gerekmiyor mu? Gerçek rakamın, doğrudan yatırımın 2 milyar dolar olduğuna dikkat çekmek istiyorum”
“DEVLETİN RESMİ VERİLERİ ÇELİŞİYOR”
Sayın Bakan, ocak-eylül arasında ithalatımız 272 milyar dolar. TÜİK'e göre ise 271 milyar 249 milyon dolar; şimdi hangisine inanacağız? Sizden bununla ilgili bir açıklama bekliyorum. Arada 800 milyon dolar gibi bir fark var, 800 milyon dolar siz daha fazlasınız; TÜİK'e göre ise bu rakam 800 milyon dolar daha aşağıda. Yani bu hesap hatası mı yoksa yılsonundaki cari hesapla ilgili, cari açıkla ilgili bir çalışma mı, onu da anlamadık çünkü Turizm Bakanlığının rakamlarını da yukarı doğru revize ettiğini geçtiğimiz günlerde gördük. Bu fark nereden kaynaklanıyor?
“REKABET KURUMU ELEKTRONİK SKOOTER FİRMALARINI DENETLİYOR MU?”
Son dönemde, özellikle de son günlerde 18 yaşında 2 genç hayatını kaybetti yani “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler.” modeli burada inanılmaz bir şekilde işliyor; gerçekten vahşi kapitalizm. Birkaç şirkete özel bir yetki verdiniz yani bunların ithal edilmesi ve piyasada kullanılmasıyla ilgili ve şu anda inanılmaz bir terör estiriliyor. Daha önce bir düzenleme yaptınız; Almanya’da kanun çıkarıldı bununla ilgili. Gencecik çocuklarımızı kaybediyoruz ve böylesine vahşi bir şekilde bunun kiralanması, verilmesi, tekel durumda olanların denetlenmemesi can yakıyor. Buna bir an önce, Rekabet Kurumu da burada… Bu firmalara yönelik bir denetim yaptılar mı, yaptılarsa da bunun açıklamasını istiyoruz.”
“UFUKTA ZİNCİR MARKETLERE YÖNELİK BİR DÜZENLEME GÖRÜNMÜYOR”
CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, soru cevap kısmında Ticaret Bakanı’na şu soruları sordu, ancak Bakan Muş soruları yanıtlamamayı tercih etti:
“Bu pandemi döneminde yurt dışından ithal edilen ürünlerde bazı ülkelere ya da bazı ürünlere gümrük vergisi konuldu yüzde 5, yüzde 10, yüzde 20'ye varan ve hâlâ bu gümrük vergileri duruyor, burada bir haksız rekabet söz konusu. Serbest ticaret anlaşması olan ülkelerde bu gümrük vergisi yok ama serbest ticaret anlaşması olmayan ülkelerde var ve hâlâ devam ediyor. Avrupa Birliği üyesi ülkeler veya gümrük anlaşmamız olan ülkelerle rekabet durumunda bir sıkıntı var.Bu vergilerin kaldırılması gündemde midir?
Bir sorum da şu: Elektronik ticaretle ilgili yaptığınız düzenleme uygun, biraz önce de söylemiştim fakat bu "üç harfliler"le ilgili bu düzenleme niye yapılmıyor ya da kanun teklifi neden gelmiyor? Bununla ilgili bir çalışma var mıdır, bunu öğrenmek istiyorum.”