HDP'li Orhan'ın kanun teklifi şöyle:
GEREKÇE
Dünyada ve Türkiye’de sağlık boyutuyla riskleri henüz tam olarak kontrol altına alınamayan Koronavirüs (COVİD-19) salgınının, ülke ekonomilerine etkileri de çok boyutlu bir şekilde açığa çıkmaktadır. Meselenin önemi ve etkileri üzerine her geçen gün yoğun bir veri akışı olmaktadır. Ülke borsalarının küresel çapta düşüş göstermesi, döviz ve petrol fiyatlarındaki istikrarsızlık, bazı sektörlerin zaten içerisinde geçilen krizli ortamın da etkisiyle sıkıntılı bir sürece girmesi; salgının sosyal politikalar boyutuyla sonuçları olacağını göstermektedir.
Türkiye’de TÜİK’in açıkladığı işsizlik oranları 2019 yılı için 13,7 civarında, işsiz sayısı ise 4 milyon 455 bin civarındadır. 2020 yılının ilk çeyreğinde dünyadaki etkileri, Mart ayı itibariyle de Türkiye’deki etkileri netleşen COVİD-19’un en önemli sonuçlarından birisi de işsizlikte yeni bir boyut kazandırması olacaktır. Zaten kitlesel olan ve yoksulluğu derinleştiren mevcut işsizlik durumu bu salgının etkisiyle yeni bir artış dönemine girecektir. Sadece işsizlik değil, kayıt dışı ve güvencesiz çalışma bu süreçte kontrol altına alınmalıdır. Aksi takdirde virüsün biyolojik etkilerinin ötesinde sosyo-psikolojik kayıpların önü alınamayacaktır.
"Emekçilere destek ödemeleri yapılmalı"
İnsanların en temel güdülerinden olan biyolojik güvenliğin temin edilmesini sağlamak amacıyla alınacak tedbirlerin, olağan üstü oluşu ve olması gerekliliği yaşam hakkının en yüce değer olmasının sonucudur. Ancak uzun dönemli kamusal politikalar ve toplumsal yaşamın gerektirdiği başka bir durum da alınan kararların tamamlayıcı politikalar ile desteklenmesidir. Okul, kreş, üniversite, bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri vb. yerlerin virüs salgınının engellenmesi amacıyla, geçici sürelerle kapalı tutulması yerinde kararlardır. Ancak MEB kapsamında ücretli öğretmenlerin veya diğer kurumlardaki sözleşmeli çalışanların kitlesel olarak evde tutulması ve ücret ödenmemesi yüzbinlerce emekçinin ödeneksiz, maaşsız, ücretsiz kalmasına yol açacaktır. Aileleri ile birlikte bu nüfusun gelirsiz bırakılması geçici bile olsa birçok riski barındırmaktadır. Bu nedenle koronavirüs nedeniyle ile kapalı tutulması kararlaştırılan tüm kurum, işyerleri ve işletmelerde geçici olarak işten uzaklaştırılan emekçilere destek ödemeleri yapılmalıdır.
Bu kapsamda kayıt içi çalışan ve önceden işsizlik fonuna 1 günlük dahi ödeme yapmış tüm emekçilere ve kamuda çalıştırılan tüm emekçilere koronavirüs nedeniyle işten uzak kaldıkları gün başına ödeme yapılmalıdır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Geçici işsiz ve gelirsiz kalınan durumların kişilerde açığa çıkardığı ekonomik, psikolojik ve sosyolojik olumsuz sonuçların azaltılması ve korona virüs önlemlerinin toplumca sahiplenilmesi için işten uzaklaştırılan kişilere geçici gelir desteği verilmesi amaçlanmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan “ücretli” öğretmenler, özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmenler ve sözleşmeli çalışan rehabilitasyon öğretmenleri, bakıcılar, usta öğreticiler, vb. görevleri icra eden emekçiler çalıştıkları gün başına ücretlendirilmekte, çalışmadıklarında ücret ve ücrete bağlı haklarını almamaktadır. Virüs salgını nedeniyle açığa çıkan bu geçici işsizlik ve gelirsizlik durumunun daha yaygın sosyo-ekonomik sorunlara yol açmaması için bu destek sağlanmalıdır.
MADDE 2- Kanun yürürlük tarihini içerir.
MADDE 3- Kanun yürütme maddesidir.
4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 22- 16/03/2020 tarihi itibariyle Korona virüs tedbirleri kapsamında eğitim, bakım, rehabilitasyon vb. hizmetlere ara verilen okul, dershane, bakım evi, yaşlı ve engelli bakım merkezi, kreş, rehabilitasyon merkezi vb. hizmet veren yerlerde çalışan emekçilerden, işten uzak kalması nedeniyle ücret, gelir, ödenek kaybı yaşayanlara, yaşadığı ücret kaybının tamamı işsizlik fonundan ödenir.
MADDE 3- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.