TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu CHP Grubu Sözcüsü Ünal Demirtaş, kısa çalışma ödeneğini TBMM gündemine taşıdı. CHP’li vekil, kısa çalışma ödeneği ile ilgili olarak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından yanıtlanması istemi ile soru önergesi verdi.
İşçilerin de işverenlerin de kısa çalışma ödeneğinin uzatılmasını istediğine dikkat çeken CHP’li Demirtaş; “ İşçi ve işveren konfederasyonları, odalar, dernekler kısa çalışma ödeneğinin uzatılması gerektiği yönünde açıklamalar yapıyor. Şu anda yaklaşık 1 milyon 300 bin kişi kısa çalışma ödeneğinden faydalanıyor. Eğer süre uzatılmazsa 1 milyon 300 bin işçi mağdur olacak, işverenler zor durumda kalacak. Bu nedenle kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılması ile ilgili olarak gergin bir bekleyiş var” dedi.
BÜTÇEYE AYRI BİR MALİYET GETİRMİYOR
Kısa çalışma ödeneğinin, İşsizlik Sigorta Fonu’ndan yapıldığını hatırlatan Ünal Demirtaş; “Bu fon, işsizlikle mücadele için kurulmuştur. Üstelik işçi ve işverenlerden toplanan paralarla oluşturulmuştur. Bu sebeple bütçeye ayrıca bir maliyet getirmemekte, yük teşkil etmemektedir. İşçinin kara günü için toplanan bu fonun, salgın nedeniyle zor durumda olan işçiler için şimdi kullanılması gerekmektedir. İş-Kur tarafından yayınlanan, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni’ne göre, Şubat 2021 tarihi itibariyle, kısa çalışma ödeneğinde yararlanan 1 milyon 296 bin 315 kişi bulunmaktadır. 9 Mart 2021 tarihi itibariyle Fon Varlığı ise 93.975.166 bin TL olarak açıklanmıştır. Toplanan bu para, İşsizlik Sigorta Fonu’nun amacına uygun olarak zor durumda olan işçiler için kullanılmalıdır” ifadelerine yer verdi.
NORMALLEŞME SÜRECİ BEKLENDİĞİ GİBİ OLMADI
Mart ayının başından bu yana normalleşme sürecinin beklendiği gibi olmadığını, salgının etkisinin hala çok yüksek olduğuna dikkat çeken CHP’li Demirtaş; “Mart ayı ile birlikte başlayan normalleşme süreci, işletmeler açısından beklentiyi karşılayacak düzeyde olmamıştır. Vaka sayıları artmaya devam etmekte, aşılama çalışmaları da ülkemizde son derece yavaş bir şekilde ilerlemektedir. Bunun yanında mutasyonlu virüsün de görülme sıklığı artmıştır. Covid-19 salgını, toplum sağlığını hala daha ciddi şekilde tehdit etmektedir. İşletmelerin bu koşullar altında pandemi öncesindeki dönemdeki doluluk ve yoğunlukta çalışamayacağı ortadadır. Tamamen normalleşmeye geçilmiş olsa bile işletmelerin, artan maliyetler, son 1 yıldır yaşanan ekonomik kriz sonucunda katlanan borçları nedeniyle çok zor bir dönem yaşayacağı ortadır. Tüm bu olumsuzluklar, doğrudan çalışanlara yansıyacaktır. 31 Mart’ta kısa çalışma ödeneğinin sona ermesi ile birlikte, ayakta kalmaya çalışan esnaf, işçileri ücretsiz izne çıkarmak zorunda kalacaktır. Bu da işçilerin hakları açısından çok büyük bir geriye gidiş yaşanmasına neden olacaktır.
SALGININ ETKİLERİ DEVAM EDİYOR
Salgının toplumsal ve ekonomik etkilerinin devam ettiğine vurgu yapan CHP’li Ünal Demirtaş; “Bu dönemde hem işletmelerin ayakta kalması, hem çalışanların haklarının korunması ve hem de işsizliğin artmaması için kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılması şarttır. Salgın döneminin istihdam üzerindeki etkilerinin azaltılması amacıyla uygulamaya konan, işten çıkarma yasağı, nakdi ücret desteği ve kısa çalışma ödeneği tedbirleri birbirini tamamlayan tedbirlerdir. Hem işçilerin hem de işverenlerin talepleri doğrultusunda kısa çalışma ödeneğinin de süresinin uzatılması gerekmektedir” dedi.
İŞÇİ DE İŞVEREN DE SÜRENİN UZATILMASINI İSTİYOR
Kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmamasının iş ve çalışma hayatında deprem etkisi yaratacağı uyarısında bulunan Ünal Demirtaş; “Konuyla ilgili olarak, 2020 Ağustos ayında, 3 konfederasyon, Türk-İş, Hak-İş ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), salgın sürecinin ilk gününden bu yana ortak amacın istihdamın korunması olduğunu belirterek ortak bir açıklama yapmış ve kısa çalışma ödeneğine ulaşımın kolaylaştırılmasını ve kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmasını talep etmişlerdir. Yine DİSK tarafından da kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılması ve kısa çalışma ödeneklerinin ücret kaybı olmadan yapılması gerektiği açıklanmıştır.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken de yaptığı açıklamada, her kesime zorluk yaşatan bir süreç yaşandığını ve esnafa verilen desteklerin 1 yıl daha sürmesi gerektiğini ifade etmiştir. İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Avdagiç ise en azından bazı sektörlerde kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılması gerektiğinin hayati bir öneme sahip olduğunu söylemiştir. Yapılan açıklamada kısa çalışma ödeneğinin yıl sonuna kadar uzatılması halinde istihdamın korunabileceğine dikkat çekilmiştir. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel de çok sayıda işletmenin kısa çalışma ödeneği ile ayakta kaldığını ve bu desteğin bitmesi halinde çalışanların ücretsiz izne gönderilme olasılığının yüksek olduğunu belirtmiştir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat da, iç tüketimde ve ihracatta yaşanan dalgalanmalar nedeniyle arzın durabileceği uyarısında bulunmuş ve desteklerin yıl sonuna kadar devam etmesi gerektiğini ifade etmiştir. Yani kısa çalışma ödeneğinin 31 Mart 2021’de sona ermesi durumunda iş ve çalışma hayatında adeta deprem etkisi yaratacak ve büyük bir yıkıma sebep olacaktır” dedi.
SÜRE UZATILMAZSA İSTİHDAM DARALACAK
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi;
1)31 Mart 2021 tarihinde sona erecek olan, işçi ve işveren temsilcileri ile birlik ve odaların uzatılmasını istediği, kısa çalışma ödeneğinin süresi uzatılacak mıdır?
2)Eğer kısa çalışma ödeneğinin süresi uzatılmayacaksa; işten çıkarma yasağı ile nakdi ücret desteğinin süresi uzatılırken kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmamasının nedeni nedir?
3)Eğer kısa çalışma ödeneğinin süresi uzatılmayacaksa, bunun nedeni, bu ödemelerin maliyetinden çekinilmesi midir?
4)Kısa çalışma ödeneği alan 1 milyon 296 bin 315 kişinin kısa çalışma ödeneğinin sona ermesi ile birlikte ücretsiz izne gönderilme olasılığına karşılık herhangi bir önlem alınmış mıdır?
5)İşçinin ve işverenin katkısıyla oluşturulan İşsizlik Sigorta Fonu’ndan yeterli kaynak olduğu, işçilerin, işverenlerin ve bağlı bulundukları sendika ve konfederasyonların kısa çalışma ödeneğinin uzatılmasını istediği böyle bir dönemde kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmaması istihdamı nasıl etkileyecektir?
6)İşsizlik Sigorta Fonu’nda yeterli kaynak bulunmasına rağmen kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları neden kolaylaştırılmamaktadır?
7)Kısa çalışma ödeneği kapsamında günlük 47,70 TL’den aylık 1.431 TL’lik bir ödeme yapılmaktadır. İşsizlik Sigorta Fonu’nda yeterli kaynak olmasına rağmen kısa çalışma ödeneği neden asgari ücret düzeyine çıkarılmamaktadır?