“TMO randevuları kapattı, üretici tüccarın eline kaldı”

CHP Manisa Milletvekili ve Tarım Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Bekir Başevirgen, 7 Eylül 2022 tarihinde kuru üzüm alımına başlayan TMO’nun randevu sistemini kapattığını ve üreticilerin TMO’dan randevu alamadıklarını söyledi. Başevirgen, “Birçok üreticiden aynı şikayeti duyuyoruz. Kimse TMO’dan randevu alamıyor. Gerekçe göstermeksizin sistem kapatılmış. Eylül, ekim ve kasım ayları kapalı. Daha önceden randevu alabilenlerden bile 28 Aralığa gün verilmiş olanlar var.” Diye konuştu.

“Bırakın Kârı, Üretici Zararda”

Başevirgen, “Cumhurbaşkanı, 20 Ağustos'ta TMO'nun bandırmalı çekirdeksiz kuru üzüm cinsinde alım fiyatını 10 numara kalitedeki ürün için 28 lira, 9 numara kalitedeki üzüm için 27 lira, 8 numara kalitedeki için 26 lira ve 7 numara kalitedeki üzüm için 25 lira olarak açıklamıştı. Bu sene rekolte nispeten daha iyi fakat ürünün kalitesi düşük kadı. Yetersiz gübre ve ilaç kullanımının üstüne yaşanan olumsuz hava koşulları da eklenince bu yılki ürünün kalitesi maalesef düşük oldu. Bırakın 10 numara, piyasada 9 numara kalitede kuru üzüm de yok denecek kadar az. Sahada gözlemlediğimiz çok fazla miktarda 7 ve 8 numara kalite kuru üzüm olduğu. Yani üreticilerimiz, ürününü TMO veya TARİŞ’e sattığında bile kar ettim diyemiyor. Çünkü bir kilo kuru üzümün maliyeti 25-26 lira civarında.  Açıklanan rakamlara göre TMO 80 bin ton, TARİŞ ise 50 bin ton civarında ürün alabilecek. Kalan 270 bin ton civarındaki ürün ise tüccara gidecek. TMO ve TARİŞ açıkladıkları gibi toplamda 130 bin ton üzüm alırsa  üretici tüccara mahkum kalacak Zaten toplam kuru üzüm hasılasının ancak %20’sini almayı taahhüt ederek piyasayı üretici lehine düzenlemek istemediği çok açık olan TMO bunun yanında 3 ay sonraya ürün alımı randevusu vererek üreticilere adeta eziyet ediyor.” Diye konuştu.

“Borca Batmış Üreticiyi 100 Gün Daha Bekletecekler”

Birçok üreticinin, açıklanan şartlara haiz oldukları halde TMO alım noktalarından ya randevu almadıklarını ya da çok uzak tarihlere randevu verildiği konusunda şikayet ettiğini söyleyen Başevirgen, “Örneğin henüz alıma dahi başlamamış olan Turgutlu İlçemizdeki Orka alım noktasının bir üreticimize verdiği randevu tarihi 24 Aralık. Yine başka bir üreticimize ise 28 Aralık gününe randevu verebilmiş. Üreticinin şansı yaver gitmiş ve 80 gün sonrasına randevu alabilmişse, ürün bedeli ödemeleri için de 21 gün bekleyecek ve 100 gün sonra para hesabına yatacak. Peki, bankaya, esnafa ve devlete borcu olan üretici nasıl dayanacak?” diye sordu.

“Fırsatçı Tüccarlar Üzümü 18 Liradan Alacak”

TMO’nun çok az sayıda ürün alım noktası oluşturarak ve toplam hasılanın %20’si gibi az bir miktarını alarak üreticiyi adeta tüccarın insafına terk ettiğini söyleyen Başevirgen, “ÇKS kaydı olmayan, açıklanan kotanın üstünde ürünü olan, randevu alamayan ve mali yönden sıkışık olan üreticiler bu sürece dayanamayarak maliyetinin çok altında fiyatla ürününü çaresiz olarak tüccara satmak durumunda kalacak. Bunu fırsat bilen tüccarlar kilosu 18 liradan üzüm alacak.” Dedi.

“Haydi Hayrını Görün Demekle Bu İş Olmaz”

İktidarın açıkladığı rakamın aslında taban fiyat değil müdahale alım fiyatı olduğunu da hatırlatan Başevirgen, “Bu fiyatla serbest piyasa koşulları içerisinde oluşan fiyat, üretici/sanayici/tüketici lehine çok büyük farklar oluşturursa devletin piyasayı düzenlemek için yapacağı müdahale alımı kastedilmektedir. O sebeple ürünün taban ve tavan fiyatı, TMO, TARİŞ ve tüccarların hangi fiyatla ne miktarda ürün aldığı sonucunda belirlenebilir. Yani iktidarın yaptığı gibi 28 lira fiyat verdim, haydi hayrını görün demekle taban/asgari fiyat belirlenmemektedir.  Rekolte 400 bin ton civarında ise devlet olarak ya hepsini açıkladığım bu fiyattan alıyorum diyeceksiniz ya da açıkladığınız fiyatın altında alım yapanları engelleyeceksiniz. Ancak bu şekilde istenilen fiyat belirlenmiş olur.” Diye konuştu.

“TMO Amasız Fakatsız Ürün Alımına Başlasın”

İktidara seslenen Bekir Başevirgen, “TMO fiyat açıklayıp kenara çekilmesin, üreticiyi bu olumsuzluklara karşı da korusun. Eylül ayında ürününü kurutup çuvallayan üretici, yeni dönemin hazırlıklarına kısa süre sonra tekrar başlayacak. Bu da sermayeyle olur. Ürününü satamamış, borcunu ödeyememiş üretici yeni üretim dönemine başlayamaz. TMO, zaman kaybetmeden, amasız, fakatsız ve kısıtlamasız ürün almaya başlasın. Özellikle de çeşitli sebeplerle ÇKS kaydı yaptıramayan üreticilerimizin mağduriyetine çözüm bulsunlar. Bu işin sonu üzüm üreticisi adına yıkım olur ve seneye çok önemli bir ihraç ürünü olan kuru üzümü üretemez hale geliriz.” Diye konuştu.