Toplum Çalışmaları Enstitüsü araştırdı, "Kim bu gençler?"

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması sonrası Türkiye’nin çeşitli illerindeki geniş çaplı protestolar yayılmaya devam ederken eylemlerin 2013 Gezi Parkı protestolarına benzerliği de tartışılmaya devam ediyor. Toplum Çalışmaları Enstitüsü, bu tartışmlara ilişkin eylemcilerle görüşerek sosyolojik bir araştırma hazırladı.

"ÜLKE TARİHİNİN EN GENÇ PROTESTOCU PROFİLİ"

Rapor hazırlanırken Ankara Kızılay'da eylemlere katılan 208 kişiyle yüz yüze görüşüldü. Eylemcilerin demografik yapısı şöyle tespit edildi;

"Elde edilen veriler göstermektedir ki; eylemciler demografik olarak Türkiye’ye kıyasla çok daha genç ve yüksek eğitimli bir gruptur. Bununla beraber eylemciler sadece demografik ola- rak değil sosyo-ekonomik durum, siyasal talepler ve tutumlar bakımından da Türkiye’nin ulusal oranlarından önemli ölçüde ayrışmaktadır. Ekonomik tatmin seviyesi son derece düşük olan bu grup uzun vadede Türkiye’nin iyi bir yer olacağına inanmakta ve bunun gerçekleşmesinin halk olarak kendilerine bağlı olduğunu ifade etmektedir. Ankara protestolarında 35 yaş altı katılımcı oranı çalışmamızda %94,2 düzeyindedir. Ankara Kızılay’da ilgili tarihlerdeki anketimizin sonuçları ulusal ölçekte de benzer özellikler gösteriyorsa ülke tarihinin en genç protestocu profili ile karşı karşıya olabiliriz."

HANGİ MOTİVASYONLA EYLEME GELİYORLAR?

Protestocuları eylemlere katılmaya motive eden en önemli iki unsur sorulduğunda yanıtlar şöyle oldu;

‘’Gelecek kaygısı’’ %60,6 ile en çok tercih edilen seçenek olmuştur. Bunu %52,9 ile ‘’hükümetin anti-demokratik uygulamaları’’ seçeneği takip etmiştir. %31,7 ile “mevcut siyasi sistemin taleplerime cevap vermemesi” en çok tercih edilen üçüncü seçenek olmuştur. İBB başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla başlayan protestolarda ‘’Ekrem İmamoğlu’nun şahsında muhalefete yönelik tutum’’ seçeneğini katılımcıların yalnızca %11,1’i işaretlemiştir."

“Söz konusu protestoların yukarıda belirttiğiniz sorunları çözeceğine inanıyor musunuz?” sorusuna protestocuların %34,1’i en çok işaretlenen seçenek olarak ‘’muhalif siyasi figürlerin tu- tumuna bağlı’’ seçeneğini seçmiştir. Bunu %29,3 ile ‘’protestocuların tutumuna bağlı’’ seçeneği izlerken “evet” ve “hayır” seçenekleri sırasıyla %19,2 ve %17,3 oranlarında kalmıştır."

"Protestocuların %40’ı imkânı olsa dahi yurt dışına yerleşme fikrini reddetmektedir. Evet diyenlerin oranıysa %37 dir."

"YÜZDE 63.5 EKONOMİ DAHA KÖTÜ OLACAK DEDİ"

Ankate katılan hali hazırda üniversite öğrencisi olduğunu beyan edenlerle beraber bakıldığında protestocuların %76,5’ini üniversite öğrencilerinin ve üniversiteden mezun olanların oluşturduğu tespit edildi. Ekonomik göstergelere ilişkin veriler şöyle kaydedildi;

"Şu anki ekonomik durumunuzu ne kadar tatmin edici buluyorsunuz diye sorulduğunda protestocuların %31.7’si “1” seçeneğini işaretlemiş, yani hiç tatmin edici bulmadığını belirtmiştir. Örneklemin ortalaması 10 üzerinden 2,77 olarak ölçülmüştür."

"Türkiye’nin mevcut iktidarla yakın gelecekte ekonomik olarak nasıl bir gelişme göstereceğini düşünüyorsunuz diye sorulduğunda katılımcıların %63.5’i “1” yani “çok daha kötü olacak” seçeneğini işaretlemiştir. Bu soruda da örneklemin ortalaması 10 üzerinden 1,79 olarak ölçülmüştür."

"Protestocuların %37.2’si “Türkiye’nin yönetimi bu şekilde devam ettiği sürece ben ne yaparsam yapayım bu ülkede iyi bir geleceğim olmayacak” ifadesine tamamen (10/10) katılmaktadır. Bu ifadeye katılım 10 üzerinden 6,88 olarak ölçülmüştür."

"EYLEMCİLER HANGİ SİYASİ PARTİYE DAHA YAKIN?"

Eylemcilerin siyasi parti tercihlerine de raporda yer verildi, 2023 Milletvekili seçimlerinde oy verdikleri partiler soruldu;

"Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) oy verdiğini belirtenler %46,9’luk oranla neredeyse protestocuların yarısını oluşturmaktadır. Türkiye genelindeki oy oranı 2023 genel seçimlerinde %2,23 olan ve son dönemdeki muhtelif anketlerde %4-5 bandında görünen Zafer Partisi’nin eylemciler arasındaki oy oranı %15,9 olarak ölçülmüştür. Belirtmek gerekir ki; %16,4’lük oranla yaş gereği oy kullanamadığını belirtenler, en büyük ikinci grubu oluşturmaktadır. Protestocuların geneline önümüzdeki seçimlerde oy vermeyi düşündükleri parti sorulduğunda ise Zafer Partisi’nin oyu %23,8’e çıkmaktadır. Söz konusu soru çerçevesinde CHP’nin oyunu %52,9’a yükselttiği görülürken en büyük üçüncü siyasi parti %5,3’lük oranla İyi Parti olarak belirmektedir. Aynı soruda Türkiye İşçi Partisi %4,4’lük oranla protestocular arasındaki dördüncü parti konumundadır."

"Protestocuların ideolojik olarak kendilerini nasıl tanımladıklarını ve oy verme davranışla- rını anlamak için de çeşitli sorular sorulmuştur. Buna göre protestocuların %55,6’sı kendisini Atatürkçü olarak tanımlamaktadır. Bunu sırasıyla Milliyetçi (%16,9), Sosyalist (%10,1) ve Sosyal Demokrat (%9,7) seçenekleri takip etmektedir. Yani protestocuların %72,5’i kendisini Atatürkçü yahut Türk milliyetçisi olarak tarif etmektedir. Bu yüksek oran kalabalıklarda çokça rastlanan milli ve milliyetçi sembollerin zeminini de açıklar niteliktedir.

KİME OY VERECEKLER?

"Önümüzdeki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aşağıda sayacağım kişilerin aday olması halinde oyunuzu kime verirsiniz sorusunda %49,5 ile Ekrem İmamoğlu birinci sıradadır. Onu %39,8 ile Mansur Yavaş takip etmektedir. %7,8’lik oranla oy kullanmayacağını belirten grup en büyük üçüncü grubu oluşturmaktadır."