"Kademeli elektrik faturası" isyanı!

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu, 25 Aralık 2021 tarihinde uygulanmaya başlanan elektrikte kademeli fatura sisteminin yarattığı mağduriyetleri Meclis gündemine taşıdı. Uygulamanın daha ilk ayından elektrik dağıtım şirketlerince fırsatçılığa dönüştürüldüğünü belirten Kenanoğlu, elektrik sayaçlarının bilerek geç okunduğu yönündeki iddiaları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘na sordu.

Soru önergesi metni şöyle:

"Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından Anayasanın 98. ve İçtüzüğün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

25/12/2021 tarihli ve 31700 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 31. Maddesi ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunun 17. Maddesinin dördüncü fıkrasının üçüncü cümlesine “abone grupları” ibaresinden sonra gelmek üzere “bu abone grupları için elektrik enerjisi tüketim miktarına göre farklı” ibaresi eklenmiştir. Enerji Piyasası Kanununa eklenen bu hüküm kamuoyunda “kademeli elektrik tarifesi” olarak bilinen ve sözde ‘az’ elektrik kullananlardan az, ‘çok’ elektrik kullananlardan çok ücret alınacağı söylenerek yaratılan bu algı ile tüketiciler yanıltılmaktadır.

Getirilen bu uygulama daha ilk aydan, dağıtım şirketleri tarafından bir fırsatçılığa dönüştürülmüştür. 1 Ocak 2022 tarihinden sonra uygulanması gereken “kademeli tarife” uygulaması, geçmiş Aralık 2021 ayı dönemini de kapsayacak şekilde zamlı tarifeden hesaplandığı şikayetleri bir yana, kasıtlı olarak dağıtım şirketlerinin abone sayaçlarını geç okunması ile ilk kademe olan 150 kilowat saatin geçilmesi sağlanarak faturaların iki katına kadar çıkmasına sebep olunduğu yönünde iddialar kamuoyuna yansıyan haberlerden görülmektedir.

Örneğin bir vatandaşın 09/12/2021 tarihinde okunan elektrik sayacı, bir sonraki ayın 9’undan sonra üç gün gecikmeli okunarak 150 kilowat saati geçmesinin sağlandığı, böylece zamlı tarifeden fatura kesilmesine sebep olunduğu iddia edilmektedir. Eğer bu vatandaşın elektrik sayacı zamanında okunmuş olsaydı belki de 150 kilowat saati geçmeyecekti ve bir üst zamlı tarifeden fatura kesilmemiş olacaktı. 150 kilowat saatin altında bir elektrik tüketimi yaklaşık 200 TL civarında hesaplanırken, geç okunması nedeniyle artan tüketim bedelinin iki katına kadar fatura hesaplanmasına neden olabilmektedir. Kamuoyuna yansıyan haberlere göre ayın 5’inde okunması gereken sayaç 12’sinde okunarak 170-200 TL gelmesi gereken faturanın 300 TL’ye çıktığı, 38 günlük okuma günleri örneklerinin bulunduğu, 6-7 gün geç okunduğu gibi vatandaş yakınmaları çokça medyaya yansımıştır. Bunun yanı sıra Aralık ayı tüketiminin de zamlı tarifeden hesaplandığı yönünde şikayetler de mevcuttur.

Elektrik Dağıtım Şirketlerinin elektrik sayaçlarını bilerek geç okutması nedeniyle 150 kilowat saatin geçmesinin sağlandığı ve bu sayede zamlı tarifeden hesaplama yaparak yeni bir soygun yönteminin hayata geçirildiği şikayetleri vatandaşlarımızca çokça dile getirilmektedir.

Diğer taraftan, Elektrik Mühendisleri Odasına göre 4 kişilik bir ailenin ortalama aylık elektrik tüketimi 230 kilowat saat olarak hesaplanmaktadır. Bu durumda 150 kilowat saat elektrik tüketimi 1,37 TL birim fiyattan hesaplanırken, 150 kilowat saati aşan kısmı ise 2,06 TL’den hesaplanacaktır. Buna göre 150×1,37=205,5 TL, 80×2,06=164,8 TL, olmak üzere 230 kilowat saatlik bir elektrik tüketimi faturası 205,5+164,8=370,3 TL’ye çıkmaktadır.

Oysa ilk kademe bilimsel olarak hesaplanan 230 kilowat saat olarak belirlenmiş olsaydı; 1,37×230= 315,1 TL fatura bedeli hesaplanmış olacaktı. Böyle yapılmadığı için vatandaşlar 370,3-315,1=55,2 TL fazla bir fatura ödemek zorunda kalmışlardır.

Günümüzde ihtiyaç dışında elektrik kullanılmasa bile 150 kilowat saatinin rahatça aşıldığı, bu durumda abonelerin büyük çoğunluğunun zamlı tarifeden faturalarla karşılaşacağı aşikardır.

Bütün bunlara göre;

Elektrik dağıtım şirketlerinin kasıtlı olarak sayaçları geç okuyarak abonelerin 150 kilowat saati geçmesini sağladığı, böylece zamlı tarifeden hesaplama yaparak haksız kazanç sağladığı iddiaları doğru mudur?

Yasanın yürürlüğe girmeden önceki elektrik tüketiminin, yeni zamlı tarife üzerinden hesaplandığı yönündeki iddialar doğru mudur?

Söz konusu iddialar nedeniyle dağıtım şirketleri denetlemeye alınacak mıdır?

Haksız kazanç sağladığı tespit edilen dağıtım şirketlerine yaptırım uygulanıp, varsa vatandaşların mağduriyetleri giderilecek midir?

Elektrik uzmanlarının hesaplamalarına göre 4 kişilik bir ailenin ortalama elektrik tüketimi 230 kilowat saat olarak hesaplandığına göre; kademeli tarifenin ilk bandının 150 kilowat saatten 230 kilowat saate çıkarılmasına yönelik bir çalışmanız olacak mıdır?

Aylık ortalama tüketim olarak belirlenen 150 kilowat saatlik limit değer neye göre belirlenmiştir? Hangi tüketim araçları ve zamanı ölçü alınmıştır?

Elektrik dağıtım şirketleri düzenli olarak denetlenmekte midir? Bugüne kadar yapılan denetimlerde usulsüz uygulama yapan şirket tespit edilmiş midir? Edilmişse nasıl bir yaptırım uygulanmıştır?"