"Darphane mi Ranthane mi?"

CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu Sayıştay’ın 2021 Denetim Raporları üzerinden hükümete yüklendi. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün Sayıştay raporlarına yansıyan usulsüz ihalelerini TBMM gündemine taşıdı. 

“Sayıştay bulguları ortada; Darphane Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılması gereken ihaleler doğrudan alım yöntemiyle gerçekleştirilmiş. Bir bütün olarak verilmesi gereken işler parça parça bölünerek ihale kanunu dışına çıkartılmış. Yetkililer bununla da yetinmemiş kurum dışında yaptırılan altın basımlarına ilişkin gelirler muhasebe kayıtlarına işlenmemiş”. diyen Purçu açıklamasının devamında; “Devlete olan güven ve saygınlığın sembolü olan kurumları korumak hepimizin görevidir. Ancak devletin para bastığı kurum; ihale usulsüzlüğü yaparak birkaç şirkete peşkeş çekiliyorsa; altın gelirleri kurum zarara uğratılarak kayda alınmıyorsa; akla darphanemi yoksa ranthane mi sorusu geliyor?” görüşlerine yer verdi. 

Darphane Kamu İhlale Kanununa İhanet etmiş! 

Konuyu TBMM gündemine taşıyan Purçu’nun Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şu görüş ve sorular yer aldı. 

“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu “Doğrudan temin “başlıklı 22. Maddesine göre; büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 01.02.2021-31.01.2022 dönemi için 121.405,00 TL’yi, diğer idarelerin 40.443,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçların alımı ilan yapılmaksızın doğrudan temin ile karşılanabil”, denilmektedir.

Yine aynı kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5. Maddesi ise; yapılacak ihalelerde aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği ve eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği ifade edilmiştir.

Sayıştay Raporu’nda yer alan bilgilere göre; Darphane Yönetimi Kamu İhale Kanunu Kapsamında gerçekleşmesi bazı alımları; açık ihale yapmamak için, parçalayıp, bölmüş bu yolla ihale kanunu dışına çıkartarak doğrudan teminle gerçekleştirmiştir. 

Darphane yöneticileri yapılan hukuk dışı bu alımlarla yasaların amir hükmünü yok saymış, görevi kötüye kullanmış, kamu zararına yol açtıkları gibi kurumun itibari ve saydamlığına da gölge düşürmüşlerdir. 

Yine Sayıştay raporlarında yer alan değerlendirmelere göre; Darphane yönetimi kurum dışında yaptırdığı altın basımından elde etiği gelirleri de muhasebe kayıtlarına yansıtmamış; üstelik bu meblağlar Hazine Bakanlığına da göndermemiştir. Bu yolla hem birileri haksız kazanç sağlarken; kamu zararına da yol açılmıştır.”

Darphane’nin 5’li Çetesi kim?

CHP’li Purçu verdiği önerge ile kurumun açık ihale yapmamak için böl-parçalama metodu doğrudan alım yaptığı 5 şirket bilgisini sorarak; kurumun itibarına ve saygınlığına gölge düşüren yöneticilere bir yaptırım olup olmayacağını da sordu.

Darphane’nin ranta kurban gittiğini; kurumda bu kararı alan yöneticilere görevi kötü kullanmadan dolayı soruşturma açılıp açılmadığını sordu. 

Basılan altın paraları nerede? 

Darphane yönetiminin dışarıya yaptığı altın basımı işlerinden elde ettiği paraları muhasebe kayıtlarına almadığı gibi Hazine'ye de göndermediğini belirten Purçu; bu yolla hem birlerinin haksız kazanç sağladığını hem de kurumun kamu zararına uğradığını vurguladı.

Purçu, Bakan Nebati’nin şu sorulara yanıt vermesini istedi:

1. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunda belirtilen ve Sayıştay tarafından tespit edilen; açık ilan usulü ile yapılması gereken ihalelerin doğrudan temin usulü ile yapılmasının gerekçeleri nedir? 

2. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunda belirtilen ve Sayıştay tarafından tespit edilen; açık ilan usulü ile yapılması gereken ihalelerin doğrudan temin le yapmak için “parçala, böl “usulü ile yapılması karar veren yetkililer hakkında açılan idari ve adli soruşturma var mıdır? Hangi kamu görevlileri hakkında işlem yapılmıştır? Sonuçları nelerdir? 

3. Sayıştay raporunda belirtildiği üzere; kısımlara bölünerek, doğrudan temin usulü ile mal alımı yapılan şirketler hangileridir? Bu şirketlere doğrudan alım yolu ile yapılan alımların yaptırılan iş ve işlemlerin toplam tutarı nedir? 

4. Bu firmalar hangi nitelikteki mal alımlarını gerçekleştirmiştir? Şirket bazında alım bedelleri ne kadardır? 

5. Sayıştay raporunda belirtildiği üzere; kısımlara bölünerek mal alımı yapan 5 şirket hangi kriterler esas alınarak seçilmişlerdir? Darphane kurumundaki hangi yetkililer tarafından bu firmalara olur verilmiştir? 

6. Darphane tarafından dışarda yapılan altın basım işinden elde edilen gelirin kurum muhasebe kayıtlarına yansıtılmamasının gerekçeleri nedir?

7. Darphane tarafından dışarda yapılan altın basım işinden elde edilen ve kaydı yapılmayan tutar ne kadardır?

8. Darphane tarafından dışarda yapılan altın basım işinden elde edilen gelirin kurum muhasebe kayıtlarına yansıtılmaması sonucu oluşan; kurumu zarara uğratan ve gelir kaybına sebebiyet veren kişiler hakkında soruşturma süreci başlatılmış mıdır? 

9. 2014 - 2021 yılları arasında altın baskı gelirinin kaydının yapılmaması ve hatanın düzeltilmemesinin gerekçeleri nedir? Bu yolla hangi bilgiler gizlenmek istenmiştir?