Sakallı Celal ya da Kitapsız Filozof
Bugün çok renkli bir kişilik yazı konumuz. Sakallı Celal
Önce onun telaffuz ettiği birkaç cümle ile başlayalım kendisini tanımaya:
“Meşrutiyet ilan ettik olmadı, Cumhuriyet’i getirdik yine olmadı, bir de ciddiyeti denesek, ne dersin”
“Memlekete hizmet etmek istiyorsan, bunu kimseye duyurmadan, belli etmeden yapacaksın. Aksi halde, ne yapar eder engellemeye çalışırlar. .. “
“Bastonumu soksam yeşertecek kadar verimli bu Anadolu toprağından, üzerinde yaşayan insanların karnını doyuracak kadar ürün alamamayı başardığımız için ne kadar alkışlansak yeridir”
"Bu kadar cehalet ancak tahsille mümkün olur."
"Bu ülkede ilgililer bilgisiz, bilgililer de ilgisizdir." (İlgiliyi « yetkili, ilgisizi de
« yetkisiz » yerine kullanmış bu cümlesinde.
"Türkiye'de aydın geçinenler Doğu'ya doğru seyreden bir geminin güvertesinde Batı yönünde koşturarak Batılılaştıklarını sanırlar."
Her biri derin bir birikimden damıtılmış sözler değil mi?
İstanbul’da dünyaya gelmiş 1886 yılında. Paşa çocuğudur aslında. Osmanlı’da nazırlık yapmış bir paşanın çocuğu. Ama paşa çocuğu gibi yaşamamış işte.
Sultani ‘de (Galatasaray Lisesi) öğrenci iken gayet iyi imiş Fransızcası. Komünist Manifesto’yu, Felsefenin Sefaleti’ni okumuş Fransızca versiyonlarından. Etkilenmiş besbelli. Mezuniyet sonrasında bir dönem öğretmenlik yapmış okulda. Ders aralarında cüzdanını kürsüye koyup açık bırakarak çıkarmış sınıftan. İhtiyacı olanlar alsın diye. Bu davranışı pek hoş karşılanmamış. Sanırım bazı şikayetler de olmuş ki ayrılmak zorunda kalmış görevinden.
Galatasaray’da Öğretmenlik yaptığı dönemde Nazım Hikmet de ondan feyz alanlardandır. Üsküp’te bir okulda Fransızca hocalığı yaparken oradan da atılır. Gerekçe mi? Öğrencilere futbol oynamayı öğretmiş. Malum futbol topu Hz. Hüseyin’in başını temsil eder. Üsküplü yobazlar da onun başını yemişler işte bu nedenle. Öğretmen olarak nereye gitse dikiş tutturamamış. Her gittiği yerde aykırı bulunmuş davranışları. Bana kalırsa tüm eylemleri aslında haklı ve toplumda yer etmiş olumsuz yargılara bir isyanı temsil eder. Örneğin görev yaptığı bir okulun lağımı taşmış ilgilenen olmayınca kendisi açmıştır lağımı. Bu davranışı ile de görevden el çektirilmiştir.
Öğretmenlikten el çektirilince değişik işlerde çalışmış. Aydın’da kurulu bir fabrikada görev yaptığı bir sırada hasta bir işçi ve fakir bir köylü ile maaşını paylaştığı için komünist diye şikâyet edilmiş ve takibata uğramıştır. Polis evini basar ve evde belge arar. Bulamayınca da sorar “nerede komünist belgeler?” Sakallı Celal’in verdiği yanıt ders niteliğindedir eli ile kafasını gösterir “işte burada”
İşsiz kaldığı bir dönemde bir gemiye tayfa yazılmış. Gemideki bir eğlence gecesinde içkinin de etkisi ile olacak Lamartine’in bir şirini ezbere okuyunca kimliği açığa çıkmış ve işinden olmuş.
Değişik işlerde çalışarak tamamlamış ömrünü. İstanbul’da yaşadığı sürelerde Galatasaray Lisesinden öğrencisi olan Kazım Taşkent’in, Doğan apartmanının çatısında kendisine tahsis etmiş olduğu hizmetçi odalarından birinde yaşamış
Evini sık sık polis basarmış. Bu baskınlardan birinde polis duvardaki Marx portresini sormuş
- Bu kim?
Yanıt hazır
- Rahmetli babam
Bir komünisttir o, örgütlü değil bağımsız bir komünist. Neden örgütlü olmamış? diye sorarım zaman zaman
Galatasaray’daki müdürü Tevfik Fikret’in "Hak bellediğin bir yola yalnız gideceksin" dizesinden mi etkilenmiş? Bilemem.
Örgütsüz de olsa bir komünist olduğu için sık sık başı derde girmiş kolluk güçleri ile. Her seferinde kurtulmuş bir biçimde.
Kitapsız filozof derler onun için. Kitabı yoktur ama hakkında yazılmış bir kitap var. İki yıl önce yitirdiğimiz gazeteci yazar Orhan Karaveli bir kitap yazmış onun hakkında. Pek çok detay içeren güzel bir araştırma bu.
“Sakallı Celal, Bir 'Bilinmeyen Ünlünün Yaşam Öyküsü"
“Özgür kalabilmek için her şeyini feda edebilen bir aydın” olarak tanımlamış Orhan Karaveli onu. Ne kadar güzel bir tanım.
Bu kitap dışında pek çok makaleye de konu olmuş.
Yazılı eseri yok. Ancak çok insan yetiştirmiş. Dolayısı ile eseri çok.
6 Haziran 1962 de terk etti dünyamızı. 8 Haziran’da Galatasaray Lisesinde yapılan toplantıdan sonra kaldırılmış cenazesi. Aşiyan ’da gömülüdür.
Fırsat buldukça ziyaret ederim mezarını.
Mezar taşında şöyle yazar:
“Celal YALINIZ” (Soyadı yasası çıktıktan sonra yalınız soyadını almış)
“Bağban Bir Gül İçin Bin Hare Hizmetkar Olur”
Çiçekler örtüsü olsun her daim.
Takımlar | O | P |
---|---|---|
1. Galatasaray | 21 | 57 |
2. Fenerbahçe | 22 | 54 |
3. Samsunspor | 22 | 43 |
4. Eyüpspor | 21 | 39 |
5. Beşiktaş | 21 | 35 |
6. Göztepe | 21 | 34 |
7. Başakşehir | 22 | 33 |
8. Kasımpaşa | 22 | 31 |
9. Alanyaspor | 22 | 28 |
10. Rizespor | 22 | 27 |
11. Trabzonspor | 20 | 26 |
12. Gaziantep FK | 21 | 26 |
13. Antalyaspor | 22 | 26 |
14. Konyaspor | 22 | 24 |
15. Sivasspor | 22 | 23 |
16. Kayserispor | 21 | 20 |
17. Bodrum FK | 21 | 16 |
18. Hatayspor | 22 | 10 |
19. A.Demirspor | 21 | 5 |
Takımlar | O | P |
---|---|---|
1. Kocaelispor | 23 | 48 |
2. Karagümrük | 23 | 42 |
3. Erzurumspor | 23 | 40 |
4. Gençlerbirliği | 23 | 37 |
5. Bandırmaspor | 23 | 37 |
6. İstanbulspor | 23 | 36 |
7. Ahlatçı Çorum FK | 23 | 35 |
8. Keçiörengücü | 23 | 34 |
9. Boluspor | 23 | 33 |
10. Pendikspor | 23 | 33 |
11. Ümraniye | 23 | 32 |
12. Esenler Erokspor | 23 | 31 |
13. Amed Sportif | 23 | 31 |
14. Ankaragücü | 23 | 30 |
15. Manisa FK | 23 | 30 |
16. Sakaryaspor | 23 | 30 |
17. Igdir FK | 23 | 29 |
18. Şanlıurfaspor | 23 | 28 |
19. Adanaspor | 23 | 19 |
20. Yeni Malatyaspor | 23 | -21 |
Takımlar | O | P |
---|---|---|
1. Liverpool | 23 | 56 |
2. Arsenal | 24 | 50 |
3. Nottingham Forest | 24 | 47 |
4. Chelsea | 24 | 43 |
5. M.City | 24 | 41 |
6. Newcastle | 24 | 41 |
7. Bournemouth | 24 | 40 |
8. Aston Villa | 24 | 37 |
9. Fulham | 24 | 36 |
10. Brighton | 24 | 34 |
11. Brentford | 24 | 31 |
12. Crystal Palace | 24 | 30 |
13. M. United | 24 | 29 |
14. Tottenham | 24 | 27 |
15. West Ham United | 24 | 27 |
16. Everton | 23 | 26 |
17. Wolves | 24 | 19 |
18. Leicester City | 24 | 17 |
19. Ipswich Town | 24 | 16 |
20. Southampton | 24 | 9 |
Takımlar | O | P |
---|---|---|
1. Real Madrid | 23 | 50 |
2. Atletico Madrid | 23 | 49 |
3. Barcelona | 23 | 48 |
4. Athletic Bilbao | 23 | 44 |
5. Villarreal | 23 | 40 |
6. Rayo Vallecano | 23 | 35 |
7. Real Sociedad | 23 | 31 |
8. Girona | 23 | 31 |
9. Osasuna | 22 | 30 |
10. Mallorca | 22 | 30 |
11. Real Betis | 23 | 29 |
12. Celta Vigo | 23 | 28 |
13. Sevilla | 23 | 28 |
14. Getafe | 23 | 27 |
15. Las Palmas | 23 | 23 |
16. Espanyol | 23 | 23 |
17. Leganes | 23 | 23 |
18. Valencia | 23 | 22 |
19. Deportivo Alaves | 23 | 21 |
20. Real Valladolid | 23 | 15 |